Foto zmiany

Losowy album

Zostań współautorem !

Napisz do nas


Nasze Statystyki Odwiedzin
Hasło - sprawdzam
stat4u

Józef Zdeb - żołnierz trzech wojen


... brał udział z około 10 innymi nienadowiakami, w zwycięskiej wojnie z bolszewikami i zdobyciu Kijowa. Józef Zdeb został ranny pod Warszawą i otrzymał odznaczenie bojowe.

Gdzieś już nie pamiętam gdzie, natknąłem się na to zdanie i nie dawało mi ono spokoju, dziś mogę zamieścić o jednym z tych dziesięciu artykuł, w którym nie jest wspomniane o odniesionej ranie pod Warszawą i odznaczeniu bojowym, widocznie autor artykułu prawnuk Józefa o tym fakcie nie wiedział. Dopiszmy śmiało do jego historii ten ważny szczegół z życia żołnierza, uczestnika trzech wojen, tej polsko - ukraińskiej i dwóch światowych.


Józef Zdeb
Legitymacja Józefa Zdeba wystawiona przez rzeszowski ZBOWiD. urodził się 25 stycznia 1899 r. we Lwowie albo według innej informacji w Nienadówce.

W dzieciństwie i młodości mieszkał ze swą rodziną na wsi. Brał udział w pierwszej i drugiej wojnie światowej jako żołnierz piechoty. Po powrocie z I wojny światowej nie chodził już do szkoły, ponieważ jego rodziców nie było stać na opłacenie dalszej nauki.


Józef Zdeb przez długi czas odbywał służbę wojskową i walczył za swą ojczyznę. Na pierwszą wojnę światową wyruszył gdy miał 15 lat w 1914 roku. W czasie I wojny światowej służył w 52 pułku piechoty gdzie był strzelcem. 52 Pułk Piechoty Strzelców Kresowych stacjonował w garnizonie Złoczów. W okresie międzywojennym było to miasto powiatowe w województwie tarnopolskim. Dziś miejscowość ta znajduje się na terenie zachodniej Ukrainy w obwodzie lwowskim.

Jako młody chłopiec został przymusowo wcielony do armii austriackiej i wysłany na front zachodni. Służył w jednym pułku z żołnierzami pochodzenia ukraińskiego i czeskiego. Wraz z żołnierzami walczyli w Alpach z Włochami.

Po zakończeniu I wojny światowej służył jakiś czas w wojsku polskim. Jego jednostka została skierowana na wojnę polsko-ukraińską. Po stłumieniu powstania ukraińskiego przez Polskę Józef Zdeb został zdemobilizowany i odesłany do rezerwy. Po zakończeniu pierwszej wojny światowej 11 listopada 1918 r. wrócił do swej wsi.

Gdy wybuchła druga wojna światowa, Józef Zdeb został powołany do wojska. W czasie kampanii wrześniowej 1939 r. Józef Zdeb walczył razem ze swym pułkiem, który wchodził w skład 12 Dywizji Piechoty walczącej w Armii Prusy. Z chwilą wybuchu wojny dywizja ta była ześrodkowana w rejonie Kielc. W dniu 7 września opuściła stanowiska w rejonie Skarżyska i ruszy³a w stronę Iłży, gdzie stoczyła zażarte walki z niemiecką 3 Dywizją Lekką. W nocy siły niemieckie wsparł XV Korpus Lekki gen. Hermanna Hatha i oddziały polskie zostały otoczone. W sytuacji coraz gorszego położenia, polska dywizja została odcięta od Wisły i została rozbita. W czasie kampanii Józef Zdeb przez łączność został wysłany z ważnym meldunkiem i wraz ze swym pułkiem natrafił na silny opór sił niemieckich pod Modlinem. Niemiecka dywizja pancerna z łatwością rozbiła jego pułk.

Legitymacja Józefa Zdeba wystawiona przez rzeszowski ZBOWiD. Dnia 10 września 1939 r. Józef Zdeb dostał się do niewoli. Początkowo był on więźniem Stalagu XI – A Altengrabow, gdzie otrzymał numer jeniecki 7823. Miejscowość Altengrabow leży około 35 km na wschód od Magdeburga, we wschodniej Saksonii- Anhalt w Niemczech. Stąd Józef został przekazany jako niezdolny do pracy do Stalagu XXI – A w Schildbergu (Ostrzeszowie). Przebywał też krótko w Stalagu IX – A Ziegenhain w Niemczech, oraz stalagu I – A Stablack w Prusach Wschodnich (Dołgoruki w pobliżu Królewca). Warto wspomnieć że w tym ostatnim obozie miał krótko przebywać mjr Henryk Sucharski oraz jego żołnierze z Westerplatte. Józef Zdeb przebywał 4 miesiące w stalagach a na początku marca 1940 r. został skierowany do pracy przymusowej u bauera i pracował tam przez 8 miesięcy.

Legitymacja Józefa Zdeba wystawiona przez rzeszowski ZBOWiD. Z niewoli został zwolniony 31 października 1940 r. Po zakończeniu drugiej wojny światowej 2 września 1945 r. Józef Zdeb powrócił do rodzinnej wioski i zajął się prowadzeniem gospodarstwa rolnego. Był bardzo często legitymowany przez Niemców dlatego musiał codziennie nosić przy sobie dokumenty potwierdzające przyczynę zwolnienia z niewoli.

Legitymacja Józefa Zdeba wystawiona przez rzeszowski ZBOWiD. Ważnymi dokumentami które potwierdzają losy wojenne Zdeba są te z Polskiego Czerwonego Krzyża. Zachowały się one do dziś. Większość dokumentów wydanych przez władze niemieckie całkowicie się zniszczyła przez codzienne noszenie ich przy sobie. Józef Zdeb był członkiem ZBOWID-u od 22 maja 1981 r. Uchwałą Rady Państwa z 9 czerwca 1982 r. został odznaczony medalem za udział w wojnie obronnej 1939 r.

Józef Zdeb zmarł 14 października 1982 r. po kilku miesięcznej chorobie na zapalenie płuc w wieku 87 lat i został pochowany na cmentarzu parafialnym w Nienadówce.

tekst: Bartłomiej Zdeb


About | Privacy Policy | Sitemap
Copyright © Bogusław Stępień - 08/05/2013